W artykule poddano analizie ewolucję instytucji państwa w 18 krajach Europy Środkowej i Wschodniej, które przeszły transformację od autorytarnych, centralnie planowanych gospodarek do demokratycznych gospodarek rynkowych. Celem była ocena, czy doszło do konwergencji pod względem jakości instytucji państwa w porównaniu do krajów UE-15 oraz jaki jest poziom rozwoju społeczno-gospodarczego w krajach o różnej ścieżce konwergencji. Stworzono wskaźnik oceny jakości instytucji, który uwzględniał wolność polityczną, wolność gospodarczą oraz jakość rządzenia. Do identyfikacji ścieżek konwergencji i dywergencji zastosowano analizę konwergencji typu sigma oraz analizę skupień. Znaczące postępy zaobserwowano w takich krajach jak Estonia i Czechy, podczas gdy Rosja i Białoruś pozostawały w tyle. Na podstawie uzyskanych wyników wyróżniono pięć grup krajów o zbliżonej charakterystyce procesów konwergencji. Następnie przedstawiono zmiany PKB per capita oraz HDI w wyróżnionych grupach. Mimo ogólnego postępu, wciąż istnieją znaczne dysproporcje w zakresie jakości instytucji i rozwoju społeczno-ekonomicznego między krajami CEE.