PL EN
Interes własny w ujęciu Adama Smitha
 
 
Więcej
Ukryj
1
Akademia Morska w Gdyni
 
 
Ekonomista 2017;(3):336-346
 
STRESZCZENIE
Egoizm i niewidzialna ręka rynku są obecne w teorii ekonomii, chociaż w nienajlepszy sposób odzwierciedlają rzeczywistość. Mogą być przyczyną dyskusji o ekonomii normatywnej i pozytywnej. Są wykorzystywane jednak w celu usprawiedliwiania różnych niedoskonałości rynku i generalnie kapitalizmu przez zwolenników liberalnego nurtu. Chociaż w gospodarkę rynkową są wpisane permanentne kryzysy, to wykorzystywanie odpowiedniej ideologii może pogłębiać niezamierzone i niechciane efekty gospodarcze. Jedną z ideologii, powszechnie wykorzystywaną w dyskursie ekonomicznym i politycznym, jest liberalna wersja wolnego rynku, niewidzialnej ręki i własnego interesu. Pod pewnymi względami wygodne staje się powoływanie na takich klasyków ekonomii jak Adam Smith i wybieranie ich myśli bez uwzględnienia szerszego kontekstu. Okazuje się jednak, że szersze spojrzenie może niwelować dosłowne traktowanie wybranych myśli. Okazuje się też, że właściwym przykładem jest tutaj interes własny w ujęciu Smitha. Wydaje się, że właściwe intencje autora co do tego zwrotu umożliwia lektura Teorii uczuć moralnych, która powinna być uzupełnieniem Bogactwa narodów. Dopiero oba dzieła tworzą komplementarną całość, w której zawierają się elementy ekonomii, filozofii, historii, psychologii i socjologii. Ich lektura mogła pomóc w prowadzeniu przyzwoitego życia osobom, które nie posiadały gruntownego wykształcenia, zwłaszcza filozoficznego. Myśli Smitha mogą wspierać pewne doktryny obecnych czasów, były jednak tworzone w innej rzeczywistości. Większość przedsiębiorstw jego czasów była mała i miała rodzinny charakter. Inna była skala prowadzenia działalności i jej charakter. Nieznana była wówczas powszechna działalność korporacji i obecność dużych (w porównaniu do czasów dzisiejszych) przepływów kapitałowych. Ówcześni myśliciele zwracali uwagę na kontekst społeczny, w którym ważny jest dobrostan człowieka i w którym należy się zachowywać w moralny i etyczny sposób. Tego typu uwagi nie były traktowane jako przejaw zacofania. Pod tym względem należy patrzeć na realizację interesu własnego w ujęciu Smitha w kontekście obecnych społeczeństw, w których podstawy gospodarcze są silne, lecz brakuje w nich rozwagi, sprawiedliwego i etycznego zachowania. (fragment tekstu)
eISSN:2299-6184
ISSN:0013-3205
Journals System - logo
Scroll to top