ARTYKUŁ
Opowieść o kapitalizmie inwigilacji. Zapiski na marginesie
Więcej
Ukryj
Data publikacji: 28-12-2022
Ekonomista 2022;(4):509-525
SŁOWA KLUCZOWE
KODY KLASYFIKACJI JEL
STRESZCZENIE
Ta próba ustosunkowania się do książki Shoshany Zuboff o kapitalizmie inwigilacji ma na celu nie tyle jej popularyzację, co analizę tematu i pewną syntezę. Analityczny rozbiór służy wyeksponowaniu nowych zjawisk oraz nowych pojęć, za pomocą których Zuboff buduje wizję współczesnej mutacji kapitalizmu. Według niej nowość obecnie polega na tym, że cyfryzacja i inteligencja maszyn pozwalają na śledzenie zachowań użytkowników wirtualnej przestrzeni, często bez ich świadomości lub z pominięciem ich zgody, po to, aby ze sprzedaży prognoz behawioralnych lub na ich podstawie osiągać przychody. Właściciele inteligentnych maszyn tworzą własne algorytmy targetowania, nie poprzestając na tym, co użytkownicy udostępniają dobrowolnie.
Artykuł podejmuje następujące kwestie: Czy wobec rozwoju cyfrowej technologii i maszynowej inteligencji przydomek „społeczeństwo informacyjne” jest adekwatny do charakteru zmiany? Czy ranga, jaką nadaje Zuboff zautomatyzowanej inwigilacji w sferze wirtualnej, znajduje oparcie w faktach? Czy samo zjawisko i jego zakres są tak bezprecedensowe, że należy to uznać za odejście od historycznej ścieżki rozwoju kapitalizmu? W kwestii ostatniej, zestawiając argumentację w książce z syntetyczną wiedzą na temat kapitalizmu, artykuł udziela odpowiedzi przeczącej.