Konsolidacja finansów publicznych a kryzys strefy euro
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Johannesa Keplera w Linz, Austria
2
Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej
Ekonomista 2013;(1):9-29
STRESZCZENIE
Źródeł współczesnego kryzysu strefy euro autorzy upatrują w trzech filarach rynkowego fundamentalizmu, na których wspiera się konstrukcja Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej: 1) rozdzielenie wspólnej polityki pieniężnej od polityki fiskalnej, prowadzonej przez rządy poszczególnych krajów członkowskich; 2) dążenie do równowagi budżetowej, która ma zapewnić makroekonomiczną stabilność poszczególnych krajów członkowskich i UE jako całości; 3) dopuszczenie swoistego merkantylizmu poprzez tolerowanie trwałych nadwyżek na rachunku bieżącym bilansu płatniczego jednych krajów UE kosztem deficytów w innych krajach UE. Polityka fiskalnego i pieniężnego zacieśnienia realizowana w okresach kryzysu pogłębia nierównowagę fiskalną. Powszechnie występujące deficyty budżetowe wynikaj ą nie tyle z rozwiązłej polityki fiskalnej, ile z chronicznych nadwyżek prywatnych oszczędności nad prywatnymi inwestycjami, z wszystkimi negatywnymi konsekwencjami dla dynamiki gospodarczej i zatrudnienia. Jednocześnie polityka obniżania podatków oraz obniżania płac i świadczeń społecznych bynajmniej nie pobudza inwestycji i zatrudnienia, lecz powiększa tylko nadwyżkę oszczędności nad inwestycjami. Polityka współczesnego merkantylizmu polega na utrzymywaniu wzrostu cen krajowych poniżej celu inflacyjnego ustalonego przez Europejski Bank Centralny poprzez hamowanie wzrostu płac w stosunku do wzrostu wydajności pracy. Poprawia to pozycję konkurencyjną krajów prowadzących taką politykę w stosunku do zagranicznych konkurentów, a jednocześnie pozwala krajom będącym eksporterami netto rozwiązać problem nadwyżki oszczędności nad inwestycjami. Natomiast kraje będące stale importerami netto są pozbawione normalnego środka obrony przed konkurencją, jakim przy zachowaniu walut krajowych byłaby deprecjacja waluty. Taka polityka na dłuższą metę jest nieskuteczna, prowadzi ona do strat także w krajach będących eksporterami netto i może się skończyć rozbiciem strefy euro, a nawet całej Unii Europejskiej. Zachowanie strefy euro wymaga zdaniem autorów nie tylko wprowadzenia wspólnej polityki fiskalnej, ale także rozwiązań zapewniających przestrzeganie przez wszystkie kraje UGW celu inflacyjnego EBC. (abstrakt oryginalny)