Skuteczność sankcji gospodarczych jest uzależniona od ich przestrzegania przez przedsiębiorstwa, sprowadzone do roli narzędzi w politycznej walce państw. Zaangażowanie w tę rozgrywkę zależy od postrzegania przez nie słuszności i nieuchronności sankcji, wpływu sankcji na ich dotychczasową i przyszłą strategię oraz pozycję konkurencyjną, a także możliwości zastosowania strategii minimalizujących potencjalny negatywny wpływ sankcji na ich działalność gospodarczą. W artykule dokonano teoretycznej i empirycznej kategoryzacji strategii adaptacyjnych przedsiębiorstw dotkniętych sankcjami, przeanalizowano przesłanki wyboru określonych typów tych strategii oraz przedyskutowano wpływ poszczególnych strategii adaptacyjnych przedsiębiorstw na polityczną skuteczność sankcji. Podstawę analizy stanowią ustalenia teorii instytucjonalnej, teorii racjonalnego wyboru politycznego i teorii zależności zasobowej oraz dane zebrane od ponad 1000 europejskich przedsiębiorstw dotkniętych sankcjami unijnymi lub rosyjskimi, nałożonymi w 2014 r. i wciąż utrzymywanymi w mocy. Wyniki badania pokazują, że choć administracyjne utrudnienia na rynku objętym sankcjami sprzyjają działaniom zbieżnym z celami sankcji, to istniejące już duże zaangażowanie przedsiębiorstw (w postaci inwestycji lub wielkości sprzedaży) na takim rynku skłania je do działań obniżających skuteczność sankcji. Najbardziej destrukcyjny wpływ - z punktu widzenia makroekonomicznego i politycznego (choć korzystny dla samych przedsiębiorstw) - mają strategie obejścia legalnego transferu produkcji do kraju objętego sankcjami. (abstrakt oryginalny)